Grensoverschrijdend gedrag bespreken

Hoe creëer je een bedrijfscultuur waarin respect voor iedereen de norm is? Wat heb je nodig voor een vertrouwde omgeving waarin iemand ook gewoon ‘nee’ kan zeggen? Waar ongewenst gedrag bespreekbaar is en oplosbaar? Communicatie is het sleutelwoord. Maar: elk mens is anders. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat elk mens per seconde 4,2 miljoen prikkels ervaart, die we natuurlijk nooit allemaal bewust kunnen verwerken. Ons brein filtert dus. We nemen selectief waar. We richten onze aandacht op wat voor ons interessant is. Dat maakt dat we elkaar niet altijd even goed verstaan of begrijpen.

De kunst bij het ontdekken van grensoverschrijdend gedrag en vooral van wat dit met mensen doet is dat je openstaat voor de ander, zonder specifieke informatie te verwachten. En dat is in de praktijk vaak een probleem omdat de tijd dringt en het dagelijkse werk moet worden gedaan. Juist in een tijd waarin menskracht zeldzaam is en zeker als die ook iets toevoegt aan jouw onderneming is het dus een waardevolle investering om op regelmatige momenten en op tijdstippen waarop je zelf of via anderen te weten komt dat het nodig is het gesprek aangaat met medewerkers. Dat geldt natuurlijk in bijzondere mate voor situaties waarin collega’s te maken hebben met gedrag dat door hen als grensoverschrijdend is ervaren.

Hoe ga je in gesprek?
Wie als doel heeft informatie van de ander te krijgen zal de behoefte om eigen informatie, zoals feedback, tips of specifieke vragen moeten laten zijn voor wat deze is. Daarna is het van belang om ‘in te loggen’ bij de ander. Je moet op het netwerk van de gesprekspartner zien te komen, waardoor deze zich gehoord en ook begrepen kan worden.

Neuro Linguïstisch Programmeren
In NLP (Neuro Linguïstisch Programmeren) heet dit rapport maken. Verbinding. Waardoor de ander jou kan begrijpen nadat die ander zich door jou begrepen voelt. Voor het maken van rapport is van belang dat je als ‘interviewer’ helemaal ‘in het moment’ bent. Creëer dus een rustige omgeving zonder de mogelijkheid van storende elementen als telefoon, mail of collega’s die binnenkomen.

Wat kun je doen om rapport te maken?

•     Let op het taalgebruik van de ander
•     Kopieer de woorden van die ander in wat je zelf zegt
•     Doe het non-verbale gedrag van de ander na
•     Kijk naar lichaamstaal, hoogte van de stem en ademhaling
•     Herhaal kernzinnen die de ander gebruikt
•     Kijk de ander aan en laat een stilte vallen
•     Toon je oprecht geïnteresseerd in de ander
•     Vat samen wat je hebt gehoord en check bij de ander of het klopt
•     Laat ook wat van jezelf zien en horen

Hoe herken je rapport?
Je kunt rapport bijvoorbeeld ervaren doordat de ander onbewust dezelfde lichaamshouding als jij aanneemt. Of dat deze dezelfde woorden als jij gebruikt. Als jullie allebei glimlachen als iets wordt opgemerkt wat jullie verbindt. Hierdoor ontstaat in het algemeen veiligheid en ruimte bij de ander waardoor deze de moed kan opbrengen om te vertellen wat haar of hem bezighoudt. Als dat verhaal wordt verteld werkt stilte, het tonen van non-verbaal begrip en het benoemen van het gevoel dat die ander kennelijk heeft motiverend op die ander. Waardoor je, voordat je het weet, het hele verhaal kent. Het helpt daarbij vaak niet als je de ander gaat troosten of veroordelen of als je het leed laat verzachten. Het ‘vrijlaten’ van negatieve gevoelens in combinatie met compassie werkt wel.

Verbindend communiceren
De Amerikaanse psycholoog Marshall Rosenberg ontwierp het model van Geweldloze (ook wel: Verbindende) Communicatie.

Als ‘interviewer’ neem je eerst zintuiglijk specifiek waar.
“Ik zie …” “Ik hoor …”

Daarna benoem je het gevoel dat die ander kennelijk ervaart op basis van wat die ander je al heeft verteld en hoe die ander zich in het gesprek heeft gedragen.
“Je geeft aan dat je het moeilijk vindt om erover te vertellen en je voelt je verdrietig?”

Je checkt dus of dat gevoel ‘klopt’. Zo niet: dan suggereer je een ander gevoel. Net zolang totdat die ander het gevoel herkent.
Daarna benoem je een kennelijk behoefte bij die ander die bij dat gevoel hoort.
“Je hebt behoefte aan duidelijkheid en verbinding?”

Ook die behoefte check je, net zolang totdat die ander de behoefte herkent.

Daarna vraag je: ‘Als je je verdrietig voelt en je behoefte hebt aan duidelijkheid en verbinding, wat is jouw concrete wens aan wie om die behoeften te vervullen?”

Oefenen
Rapport maken en verbindend communiceren zijn methoden die werken. En die vooral voortdurende training en oefening vereisen. Uiteraard kun je ook op andere manieren effectief communiceren en hangt het van jezelf en van de persoon met wie je communiceert af wat het beste werkt. Als jij degene bent die wat wil bereiken is het belangrijk dat je over een uitgebreide gereedschapskist aan communicatieve vaardigheden beschikt en dat je flexibel bent als de ene methode niet werkt.

Grensoverschrijdend gedrag
In geval van grensoverschrijdend gedrag krijg je in het algemeen te maken met boosheid, verdriet, afwijzing, gekwetstheid en schuld. Niet alleen bij het ‘slachtoffer’ van dat gedrag maar ook bij de dader. Die gevoelens zijn niet altijd even zichtbaar, wat betekent dat je, bij de minste signalen, op zoek moet naar meer informatie. Daardoor kun je in ieder geval een keuze maken of het betreffende conflict tussen de partijen gezamenlijk, of met hulp van een mediator of andere betrokkenen kan worden opgelost, of dat een meer formele aanpak nodig is. Alleen op die manier kun je de vaak ingewikkelde code kraken die grensoverschrijdend gedrag genereert.

Bron: RWV Advocaten