Kun je werknemers verplichten tot vaccinatie?

1. Kan een werkgever zijn medewerkers verplichten zich te laten vaccineren?
Nee, als werkgever mag je dit niet doen. Met het verplichten van een vaccinatie zou je een inbreuk doen op iemands lichamelijke integriteit: zonder jouw toestemming mag een ander niet beslissen wat er met jouw lichaam gebeurt.

2. Mag een werkgever een vaccinatie wel adviseren?
Volgens de Arbowet is een werkgever verantwoordelijk voor een gezonde en veilige werkplek voor al zijn medewerkers. Daarom is het heel goed om met elkaar in gesprek te gaan over vaccinatie. Het meest ideaal is als werkgever en werknemer samen in goed overleg tot een werkbare oplossing komen. In dit overleg kan een werkgever zijn medewerkers adviseren of vriendelijk vragen zich te laten vaccineren. Het is daarbij wel goed om je te realiseren dat medewerkers een afhankelijkheidsrelatie met de werkgever hebben. Een werkgever mag werknemers nooit het gevoel geven dat ze geen andere keuze hebben, omdat ze bijvoorbeeld anders hun baan kwijtraken.  

3. Worden internationale werknemers in de agrarische en groene sector ook voor vaccinatie opgeroepen? En moeten zij dan naar hun thuisland voor de prik?
Alle personen, die in Nederland wonen en ingeschreven zijn in de Basisregistratie Personen (BRP) of Registratie Niet-Ingezetenen (RNI) bij de gemeente, komen in aanmerking voor de COVID-19-vaccinatie. Tijdige en correcte inschrijving is dan ook van belang. Daarnaast komen ook personen die niet in Nederland wonen of zijn geregistreerd maar langer dan 1 maand in Nederland verblijven in aanmerking voor de COVID-19-vaccinatie. Hierbij moet je denken aan asielzoekers, Nederlandse diplomaten en militairen die in het buitenland zijn, maar ook aan internationale werknemers. Op dit moment worden alleen volwassenen van 18 jaar en ouder gevaccineerd.

Internationale werknemers hoeven dus niet voor een vaccinatie naar hun thuisland. Uiteraard staat het hen vrij die keuze zelf te maken. In de meeste Europese landen is al een begin gemaakt met het vaccineren van de bevolking. Net zoals in Nederland gebeurt dat in etappes. Zo kiest Polen ervoor om te beginnen met medisch personeel en daarna met bewoners van verpleeghuizen, ouderen, leraren, politiemensen en militairen. Het doel is om in het najaar iedereen gevaccineerd te hebben.

• Meer informatie over het vaccinatieprogramma in Polen vind je hier.
• Informatie over de Bulgaarse aanpak is hier te vinden.
• De complete strategie van de Roemeense overheid vind je in dit bestand.

De website met toegankelijke informatie Steffie, zal ook worden aangevuld met een aantal vreemde talen. Meer informatie: https://lci.rivm.nl/richtlijnen/covid-19-vaccinatie

4. Mogen zorgboerderijen hun medewerkers laten vaccineren?
Ook zorgboeren met verpleeghuiszorg of kleinschalige woonzorg mogen nu hun medewerkers laten vaccineren. Hiervoor is een brief nodig, die moet worden voorzien van het eigen logo. Zorgboeren die zijn aangesloten bij de Federatie Landbouw en Zorg hebben een brief ontvangen in hun mail. Andere zorgboeren mogen mailen naar de Federatie om de brief aan te vragen.

5. Kan een werkgever een vaccinatie verplichten als werknemers met risicogroepen werken?
Het kan zijn dat er gewerkt wordt met risicogroepen, zoals medewerkers van zorgboerderijen dat doen. In dit geval kan een werkgever een vaccinatie ook niet zomaar verplichten. Een werkgever kan niet-gevaccineerde medewerkers wél verbieden om bepaalde werkzaamheden te doen. Bijvoorbeeld zorg verlenen aan nog niet gevaccineerde ouderen waarbij 1,5 meter afstand houden niet mogelijk is. In zulke gevallen kan de werkgever als argument aanvoeren dat het risico voor de cliënten voorrang heeft. Het is voor de werkgever wel belangrijk om je te realiseren dat er zo onderscheid gemaakt wordt tussen medewerkers. Dit mag volgens de wet alleen als het onderscheid objectief gerechtvaardigd is. Een werkgever moet er gegronde redenen voor hebben, en zijn maatregelen moeten passend en noodzakelijk zijn. Het heeft altijd sterk de voorkeur om in goed overleg tot een werkbare oplossing te komen.

6. Mag een werkgever vragen of iemand is gevaccineerd?
Een werkgever mag zijn medewerkers vragen of ze gevaccineerd zijn, maar zij zijn niet verplicht om deze vraag te beantwoorden. Ook mag een werkgever niet vastleggen of een medewerker wel of niet is gevaccineerd. Gezondheidsgegevens mag een werkgever volgens de privacyregels niet verwerken.

7. Stel dat een medewerker zich niet wil laten vaccineren en vervolgens door coronabesmetting fysiek niet kan werken. Welke rechten en plichten heeft de werkgever?
Een werkgever is in dit geval gewoon verplicht om het loon door te betalen. Het feit dat de werknemer zich niet heeft laten vaccineren is geen reden om de loondoorbetaling op te schorten of stop te zetten. Ook mag niet met een dergelijke maatregel gedreigd worden als dwangmiddel om zich alsnog te laten vaccineren. Ontslag, of hiermee dreigen, is om dezelfde redenen al evenmin toegestaan. Wat een werkgever wél van een zieke werknemer mag verlangen is dat hij alles doet wat redelijkerwijs nodig is om zijn herstel te bevorderen. Bijvoorbeeld zich tijdig laten behandelen door een deskundige arts, als de situatie hierom vraagt. Ook moeten zieke werknemers meewerken aan beoordeling door de bedrijfsarts en diens adviezen opvolgen.

8. Het duurt nog wel even voordat iedereen is gevaccineerd. Moet loon worden doorbetaald als een medewerker zelf niet ziek is, maar wel thuis moet blijven en niet kan thuiswerken?
Ja, in dat geval moet je de werknemer inderdaad doorbetalen. Tip: bekijk de informatie van de Rijksoverheid over dit onderwerp. Hier vind je uitleg over deze en andere situaties rond werknemers in thuisquarantaine. Ook goed om te weten: een werkgever kan in deze situatie geen beroep doen op de verzuimverzekering. Deze biedt alleen dekking als de werknemer door ziekte fysiek niet in staat is om zijn werk uit te voeren.

Kijk voor meer informatie en andere vragen over corona op de website van Stigas

Bron: Goedemorgen