Project biedt meer inzicht in belichting bij gerbera

Met een groeimodel, ook wel Digital Twin genoemd, kun je rekenen aan verschillende belichtingsstrategieën en inzicht krijgen in het effect daarvan op het gewas. B-Mex heeft afgelopen vier jaar samen met de gewascoöperatie Gerbera en FloriFocus gewerkt aan de totstandkoming van een werkend groeimodel.
In het project Decision Support Tool Energie is naast de traditionele belichting gewerkt aan het uitbreiden van de Digital Twin met LED belichting en ontvochtiging, zodat telers hier ook aan kunnen rekenen.

Resultaten
Voor de traditionele belichtende bedrijven zijn vijf gerberabedrijven met elkaar vergeleken. Er is gekeken hoe zij normaal belichten en wat de productie verhoging is die zij hiermee behalen. Dit is gedaan door met de digital twin de lichtbenuttingsefficiëntie (LBE) uit te rekenen voor verschillende maanden van het jaar. Hieruit is gebleken dat in de maanden met een lage LBE er veel te winnen valt op het verkorten van de belichtingstijden zonder dat daar significante productieverliezen tegenover staan. Het op donkere momenten van de dag aanschakelen van de lampen lijkt dus maar heel erg beperkte invloed te hebben op de productie. De digital twin berekent namelijk dat het gewas op de lichte momenten genoeg kan doen om de donkere uren te compenseren. Het beetje extra licht van de lampen op deze dagen helpt dus nauwelijks mee. Door te stoppen met belichten in de zomer en overgangsmaanden april, mei en september kan tot 30% elektriciteit worden bespaard. Hierbij berekent het model een productieverlies van 1% en een 2% lager bloemgewicht.

Verder is gebleken dat het loont om in het najaar flink minder te belichten. Het gewas moet in deze tijd van het jaar namelijk inkrimpen en zich aanpassen aan de winteromstandigheden. Door in de maanden september en oktober veel te blijven belichten, krimpt het gewas minder in waardoor het zwaarder de winter in gaat. Het heeft dan veel blad waar het in de maanden december, januari en februari weinig mee kan doen maar wat wel veel onderhoudsademhaling kost. Tot en met november dus matig zijn in de belichting zorgt ervoor dat de plant lichter de donkere maanden in gaat en dus makkelijker weg groeit in het voorjaar. Op jaarbasis kan hierdoor 20% op elektriciteit worden bespaard met een productieverlies van 1% en 3% lager bloemgewicht. Dit is dus iets om in de gaten te houden bij het afschakelen van de belichting en kan een reden zijn om de lampen toch af en toe aan te zetten.

LED-belichting
De digital twin is verder uitgebreid met LED berekeningen. Dat wil zeggen dat het onderliggende model nu kan berekenen wat het verschil in energieverbruik is als er in plaats van SON-T, LED wordt gebruikt. Scenario-studies laten zien dat er tot wel 45% op elektriciteit kan worden bespaard als de belichting volledig met LED wordt ingevuld. Aangezien LED minder warmte in de kas brengt zal de besparing door middel van LED in te zetten lager uitvallen dan de berekende 45% omdat de warmtevraag anders ingevuld moet worden.
De resultaten van dit onderzoek zullen verder worden uitgebreid in een energiemodule die samen met het gerberagroeimodel wordt aangeboden. Zo kunnen telers ook in de toekomst de energie-efficiënte van hun teeltstrategie doorrekenen.

Bron: Kas als Energiebron